فیدراسیۆنی نووسەرانی کوردستان دیاسپۆرا

هونەری سەرکردایەتی

ئەو پەرتووکانەی ژیان و بیرکردنەوەیان گۆڕیم:
هونەری سەرکردایەتی(The Art of Leadership)
 جۆرج مانینگ و کێنت کورتیس

شێرزاد مامسانی/ نووسەر/ ئیسرائیل

 

ئەم پەرتووکە ڕێبەرێکی گشتگیرە بۆ تێگەیشتن لە هونەری سەرکردایەتی و پەرەپێدانی تواناکانی سەرکردایەتی. کتێبەکە تیۆری و پراکتیک تێکەڵ دەکات، ستراتیژی پراکتیکی بۆ سەرکردەکانی بوارە جیاوازەکان دابین دەکات بۆ بەرزکردنەوەی ئاستی کارکردنیان و کاریگەری تیمەکانیان. بە گەڕان بەدوای بابەتەکانی وەک خۆپاڵنەر، پەیوەندی کاریگەر و بەڕێوەبردنی گۆڕانکاری، ئەم کتێبە تێڕوانینێکی بەنرخ پێشکەش دەکات کە یارمەتی سەرکردەکان دەدات بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئاستەنگە هاوچەرخەکان و بەدەستهێنانی سەرکەوتن لە ژینگە بازرگانییە جۆراوجۆرەکاندا.

بەشەکانی ئەم پەرتووکە:
1. بەشی یەکەم: چەمکی سەرکردایەتی
– بەشی یەکەم: پێناسەی سەرکردایەتی:
ئەم بەشە چەندین پێناسەی سەرکردایەتی دەخاتە ڕوو و باس لەو ڕۆڵە جیاوازانە دەکات کە سەرکردە دەتوانێت بیگێڕێت.
– مانینگ لەم بەشەی کتێبەکەدا دەڵێت: سەرکردایەتی تەنها پۆستێک یان ناسناوێک نییە، بەڵکو پرۆسەیەکە بۆ کاریگەریکردن و ئاراستەکردن بەرەو گەیشتن بە ئامانجە هاوبەشەکان.
2. بەشی دووەم: گەشەپێدانی خود وەک سەرکردەیەک
– بەشی دووەم: خۆناسین:
لەم بەشەدا باس لە گرنگی خۆئاگابوون و تێگەیشتن لە خاڵە بەهێز و لاوازەکانی کەسی دەکرێت.
– لەم بەشەی کتێبەکەدا کورتیس دەڵێت: سەرکردەی کاریگەر ئەوانەن کە خۆیان باش دەناسن و دەتوانن پەرە بە لاوازییەکانی خۆیان بدەن.
– بەشی سێیەم: پاڵنەری خوود:
بەشەکە باس لە چۆنیەتی پاڵنەرکردنی خوود و پاراستنی حەماسەت و ئەرێنی دەکات.
– لەم بەشەدا هەردوو نووسەر پێیان وایە: خوود پاڵنەر ئەو بزوێنەرەیە کە سەرکردەکان بەرەو گەیشتن بە ئامانجەکانیان و زاڵبوون بەسەر ئاستەنگەکاندا دەبات.
3. بەشی سێیەم: کاریگەری لەسەر کەسانی تر
– بەشی چوارەم: پەیوەندی کاریگەر
گرنگی بە گرنگی پەیوەندی کاریگەر و چۆنیەتی پەرەپێدانی تواناکانی پەیوەندیکردن دەدات.
– مانینگ لەم بەشەدا دەڵێت: پەیوەندی باش بناغەی هەموو پەیوەندییەکی سەرکردایەتی سەرکەوتووە.
– بەشی پێنجەم: دروستکردنی تیمی کار
باس لە ستراتیژییەکانی دروستکردنی تیمی بەهێز و کاریگەر دەکات.
– کورتیس لەم بەشەدا باس لە ئەزموونی خۆی دەکات و دەڵێت: تیمێکی بەهێز ئەو تیمەیە کە ئەندامەکانی هاوکاری بکەن و کار بۆ ئامانجێکی هاوبەش بکەن.
4. بەشی چوارەم: سەرکردایەتیکردن لە بارودۆخە سەختەکاندا
– بەشی شەشەم: بەڕێوەبردنی گۆڕانکاری:
ئەم بەشە باس لە چۆنیەتی بەڕێوەبردنی گۆڕانکاری لە ڕێکخراوەکاندا و گونجاندن لەگەڵ کۆسپ وتەگەرەی نوێ دەکات.
– نووسەرەکانی ئەم کتێبە لەم بەشەدا دەڵێن: کە سەرکردە سەرکەوتووەکان ئەوانەن کە گۆڕانکاری وەک دەرفەتێک بۆ گەشەکردن و گەشەکردن دەبینن.
– بەشی حەوتەم: چارەسەرکردنی ناکۆکی:
باس لە تەکنیکەکانی چارەسەرکردنی ناکۆکی و بەڕێوەبردنی ناکۆکی لە ناو تیمەکاندا دەکات.
چارەسەرکردنی ناکۆکییەکان بە شێوەیەکی کاریگەر پێویستی بە تێگەیشتنێکی قووڵە لە هەڵوێست و پێداویستییەکانی لایەنە جیاوازەکان.
5. بەشی پێنجەم: سەرکردایەتی ئەخلاقی و بەرپرسیارێتی کۆمەڵایەتی
– بەشی هەشتەم: سەرکردایەتی ئەخلاقی
تیشک دەخاتە سەر گرنگی ئەخلاق لە سەرکردایەتی و بڕیاردان.
سەرکردەی ئەخلاقی ئەوانەن کە فەرمان بە ڕێز و متمانەی تیمەکانیان دەکەن.
– بەشی نۆیەم: بەرپرسیارێتی کۆمەڵایەتی
باس لە ڕۆڵی سەرکردەکان دەکات لە پێشخستنی بەرپرسیارێتی کۆمەڵایەتی لە ناوەوە و دەرەوەی ڕێکخراوەکەدا.
سەرکردەیەکی بەرپرسیار لە ڕووی کۆمەڵایەتییەوە هەوڵدەدات کاریگەرییەکی ئەرێنی بەدەستبهێنێت کە لە سنووری ڕێکخراوەکەی زیاتر درێژببێتەوە.

بەشێک لەو وانە گرنگانەی کە لەم پەرتووکەدا فێری بووم ئەوانەن:
1- سەرکردایەتی تەنها پێگە یان نازناو نییە، بەڵکو پڕۆسەی کاریگەری و ئاراستەکردنە بەرەو گەیشتن بە ئامانجە هاوبەشەکان.
2- سەرکردەی کاریگەر ئەوانەن کە خۆیان بەباشی دەناسن و دەتوانن پەرە بە خاڵە لاوازەکانیان بدەن.
3- خۆ پاڵنەر ئەو بزوێنەرەیە کە سەرکردەکان بەرەو گەیشتن بە ئامانجەکانیان و زاڵبوون بەسەر ئاستەنگەکاندا دەبات.
4- پەیوەندی باش بناغەی هەموو پەیوەندییەکی سەرکردایەتی سەرکەوتووە.
5- تیمی بەهێز ئەو تیمەیە کە ئەندامەکانی هاوکاری بکەن و کار بۆ ئامانجێکی هاوبەش بکەن.
6- سەرکردە سەرکەوتووەکان ئەوانەن کە گۆڕانکاری وەک دەرفەتێک بۆ گەشەکردن و گەشەسەندن دەبینن.
7- چارەسەری کاریگەری ناکۆکی پێویستی بە تێگەیشتنێکی قووڵ هەیە لە هەڵوێست و پێداویستی لایەنە جیاوازەکان.
8- سەرکردەی ئەخلاقی ئەوانەن کە فەرمان بە ڕێز و متمانەی تیمەکانیان دەکەن.
9- سەرکردەیەکی بەرپرسیار لە ڕووی کۆمەڵایەتییەوە هەوڵدەدات کاریگەرییەکی ئەرێنی بەدەستبهێنێت کە لە سنووری ڕێکخراوەکەی زیاتر درێژببێتەوە.
پەرتووکی(هونەری سەرکردایەتی)لە نووسینی جۆرج مانینگ و کێنت کورتیس تێڕوانینێکی قووڵ و ئامرازی پراکتیکی دەدات کە یارمەتی سەرکردەکان دەدات بە شێوەیەکی کاریگەر خۆیان و تیمەکانیان پەرەپێبدەن. لە ڕێگەی هاوسەنگی نێوان تیۆری و پراکتیکەوە، کتێبەکە ڕێگە بە سەرکردەکان دەدات لە بنەما دەروونی و کۆمەڵایەتییەکانی سەرکردایەتی تێبگەن و لە پیشەکانیاندا بەکاریان بهێنن.
هونەری سەرکردایەتی لەسەر دوو بیرۆکە دامەزراوە: ١.
1- سەرکردایەتی تا ئەو ڕادەیە ڕوودەدات کە سەرکردە گرنگی بەو کارە بدات کە دەبێ ئەنجام بدرێت. بە هەمان شێوە گرنگە، سەرکردە دەبێت گرنگی بە خەڵک بدات. هیچ کام لەم سیفەتانە بەبێ ئەوی دیکە بەس نین و هیچ کامیان ناتوانن درۆ بن. خەڵک دەزانن کەی سەرکردە گرنگی پێدەدات. کاتێک سەرکردە پابەندە بە ئەرکەکەوە و خەمی مرۆڤەکانە، ئەم سیفەتانە وەک موگناتیسی و پاڵنەرێک بۆ شوێنکەوتووانی کاردەکەن و توانای دەستکەوتەکانیان گەورە دەبێت.
2- سەرکردایەتی هونەرێکە کە دەتوانرێت لە ڕێگەی شارەزایی لە نۆ بوارە سەرەکییەکانی سەرکەوتن پەرەی پێبدرێت. سەرکردەی سەرکەوتوو دەبێت خاوەنی زانیاری و لێهاتوویی بێت لەم بوارانەی خوارەوە: تێگەیشتن لە گۆڕاوەکانی سەرکردایەتی، هێزی دیدگا، گرنگی ئەخلاق، بەهێزکردنی خەڵک، بنەماکانی سەرکردایەتی، تێگەیشتن لە مرۆڤەکان، چەند هێندەکردنی کاریگەری، پەرەپێدانی ئەوانی دیکە، و بەڕێوەبردنی ئەدای کارکردن.
جیاوازی نێوان زۆربەی دەقەکانی تری سەرکردایەتی و هونەری سەرکردایەتی دەتوانرێت بەراورد بکرێت بە جیاوازی نێوان وتار و سیمینار. هەرچەندە هەردووکیان ئامرازی پەروەردەیی باشن، بەڵام کۆڕەکە باشترە بۆ گەیاندنی زانیارییەکی زۆر، لە کاتێکدا سیمینارەکە باشترە بۆ پەرەپێدانی لێهاتوویی و هەڵوێستەکان. وتارێکی باش سەرنجڕاکێشە و زانست بنیات دەنێت، لە کاتێکدا سیمینارێکی باش هاندەرە و کێبڕکێ دروست دەکات. بەبێ ئەوەی نە بنەمای تیۆری یان ناوەڕۆکی گرنگ بکاتە قوربانی،

جۆرج مانینگ کێیە؟
. جۆرج مانینگ ئەکادیمی و ڕاوێژکارە لە بواری سەرکردایەتی و گەشەپێدانی ڕێکخراوەیی. مانینگ بە کەسایەتییەکی دیار لە فێرکردن و پەرەپێدانی چەمکەکانی سەرکردایەتی مۆدێرن دادەنرێت. خاوەنی پێشینەیەکی بەهێزە لە بواری دەروونناسی، خاوەنی دکتۆرایە لەم بوارەدا. لە زۆرێک لە زانکۆ و دامەزراوە ئەکادیمییەکان وانەبێژ بووە، بە ڕوونی ئاماژەی بە پەیوەندی نێوان تیۆرییە دەروونییەکان و بەکارهێنانی کردەیی لە سەرکردایەتیدا کردووە.
بەرهەمەکانی:
زۆر کتێب و بابەتی ئەکادیمی نووسیوە و هاوبەشی نووسینی بووە کە باس لە بابەتەکانی سەرکردایەتی و بەڕێوەبردنی گۆڕانکاری و پاڵنەری خۆ دەکەن.
مانینگ وەک ڕاوێژکارێک بۆ زۆرێک لە ڕێکخراوەکان کاردەکات، ئامۆژگاری دەدات لەسەر چۆنیەتی باشترکردنی ئەدای سەرکردایەتی و دروستکردنی تیمی کاریگەر.

. کێنت کورتیس کێیە؟
کێنت کورتیس: ئەکادیمی و ڕاوێژکارە لە بواری سەرکردایەتی و پەرەپێدانی ڕێکخراوەیی. کورتیس ئەزموونێکی بەرفراوانی هەیە لە بەکارهێنانی تیۆرییەکانی سەرکردایەتی لە شوێنە پراکتیکییەکان، و لەگەڵ کۆمپانیا و ڕێکخراوە جیاوازەکاندا کاریان کردووە بۆ باشترکردنی کارایی و کاریگەری سەرکردایەتی لەناو ئەواندا.

بەرهەمەکانی:
کورتیس چەندین کتێب و بابەت نووسیوە کە تیایدا تیشک خراوەتە سەر سەرکردایەتی و پەیوەندی کاریگەر و بەڕێوەبردنی گۆڕانکاری.
– وەک ڕاوێژکار کاردەکات و ڕاهێنان و وۆرک شۆپ لە بوارەکانی سەرکردایەتی و بەڕێوەبردن پێشکەش دەکات، ئەمەش یارمەتی سەرکردەکان دەدات بۆ پەرەپێدانی تواناکانیان و گەیشتن بە ئامانجەکانی ڕێکخراوەکانیان.

دەستکەوتە هاوبەشەکان:
هاوکاری نێوان جۆرج مانینگ و کێنت کورتیس لە نووسینی (هونەری سەرکردایەتی) ڕەنگدانەوەی ئەزموونە هاوبەش و تەواوکەرەکانیانە لە بواری سەرکردایەتیدا. کتێبەکە پێشینەی دەروونی مانینگ لەگەڵ زانیارییە کارپێکراوەکانی کورتیس تێکەڵ دەکات، سەرچاوەیەکی دەوڵەمەند بۆ سەرکردەکان لە بوارە جیاوازەکاندا دروست دەکات.
ئەم هاوکارییە ئامانجی پێشکەشکردنی تێگەیشتنێکی هەمەلایەنە و قووڵە لە سەرکردایەتی مۆدێرن، هەروەها دابینکردنی ستراتیژییەتی پراکتیکی کە دەتوانرێت بەکاربهێنرێت بۆ باشترکردنی ئەدای سەرکردایەتی و بنیاتنانی تیمی کارکردنی بەهێز و کاریگەر.