لە ساڵیادی (عەزیز گەردى) دا

د. عەزیز گەردى زانایێکى کەموێنەى لێهاتووى کوردە .. لە شەستەکانى سەدەى ڕابردووەوە هاوڕێى گیانى بە گیانیى یەکتر بووین .. بەردەوام زوو زووە یەکترمان لە کتێبخانەى گشتیى هەولێر دەبینى ، گفتوگۆکانمان لە بارەى زمان و ئەدەبى کوردى و بیانى کۆتاییى نەدەهات. کتێب و بیر و بۆچوونمان ئاڵوگۆڕ دەکردەوە.

وا ڕێککەوت لە نەوەدەکاندا ببم بە مامۆستاى و ئەندام و سەرۆک لیژنەى گڤتوگۆى نامەکانى ماجستێر و دکتۆراکەى کە بەم ناونیشانانە بوون:

١ ـ ماجستێرەکەى : (کێشى شیعرى کلاسیکیى کوردى و بەراوردکردنى لەگەڵ عەرووزى عەرەبى و کێشى شیعرى فارسى ـ لێکۆڵینەوەیێکى شیکاریى بەراوردە). (١٩٩٤)

٢ ـ دکتۆراکەى : (سەروا لە شیعرى کوردیدا) ، لە( ١٣ – ٥ – ١٩٩٨) گفتوگۆکرا.

.

ئەم نامانەى دوایێ وەک کتێب

 چاپکران ، شۆڕشێک بوون لە بوارى کێش و سەرواى کلاسیکیى کوردى. ڕۆڵێکى باڵایان گێڕا لە پێشخستنى لێکۆڵینەوەى کێش و خستنەڕووى لایەنە شاراوەکانى. بوون بە سەرچاوەى سەرەکى بۆ لێکۆڵەوەران. وەڵامى پرسیارە دژوارەکانیان دایەوە . هەر لە کاتى گفتوگۆى ماجستێرەکەى لە (١٩٩٤) دا من ناسناوى (فەراهیدیى کوردم) پێ بەخشى.

.

شایانى باسە ، لە ژمارە ١٢٦ ى ساڵى ١٩٩٠ ، (ل ٤٧ – ٥٨) ى گۆڤارى ڕۆشنبیرى کوردیدا باسێکم بە ناونیشانى (شەپۆلەکانى شیعرى کوردى) یەوە بڵاوبۆتەوە ، تێیدا کێشى شیعریى کوردى و عەرووزى عەرەبى بەراورد دەکەم. بۆ یەکەم جار هەموو زەحافات و عیلەلەکان بە یەک خشتە دەخەمە ڕوو . لە گفتوگۆکانمادا لەگەڵ عەزیز گردى لە بارەى ئەم باسەوە ، لە کاتى کۆڕسەکانیدا ، عەزیز گەردى وتى لەم باسەتدا زۆر کەم باسى شیعرى عەرووزیى کوردى دەکەیت ، وتم ئەمە سنوورى باسەکەمە تۆ دەتوانى ئەم ئەرکە ئەنجام بدەیت ، دەبێتە باشترین ناونیشان بۆ نامەکەت . وا بوو پەسندى کرد و کردى بە بابەتى نامەى ماجستێرەکەى بە ناونیشانى (کێشى شیعرى کلاسیکیى کوردى و بەراورد کردنى لەگەڵ عەرووزى عەرەبى و کێشى شیعرى فارسى).

لە ساڵى ١٩٩٩دا وەزارەتى ڕۆشنبیریى حکوومەتى کوردستان نامەکەى وەک کتێب بڵاوکردەوە ، تێیدا لە ل (٤٢ ـ ٤٣) ناوى ئەم باسەم دەهێنێ و بۆچوونى خۆى لە بارەیەوە دەردەخات.

.

جگە لە لێکۆڵینەوەکانى لەبارەى کێش و سەروادا ، د. عەزیز گەردى یێکێکە لە باشترین وەرگێرەکانمان. دەیان ڕۆمانى جیهانیى کردۆتە کوردى ، گەلێ لێکۆڵینەوەى ڕەخنەییى لە بارەى ئەدەبى کوردى و جیهانى پێشکەش کردووە. زمانزان و فەرهەنگناسێکى بێ هاوتا بوو. نووسینەکانى بە زمانێکى کوردیى پاراوى پتەو پێشکەش دەکات. بە سەدان وشە و دەربڕینى کوردیى ڕەسەنى بە بوارى نووسینى کوردى ناساندووە.

هاوڕێیەتى و پەیوەندیى خۆشەویستیمان تا ساڵى ٢٠٠٩ بەردەوام بوو ، تا لە پڕ لێم ڕەنجا ، بە هۆى بارودۆخە دەروونییەکەى کە ئەنجامى بیرکردنەوەى قووڵ و هەستە فرە ناسکەکەى بوو. ئەمە واى لێکرد گومان لە هەموو کەس بکات و لە هەموو هاوڕێیانى نزیک و دوورى دابڕێ . زۆر هەوڵم دا ئاشتى کەمەوە سوودى نەبوو. دەچوومە ماڵى دەرگاى لێ نەدەکردمەوە ، لە ڕێگادا دووچارى بام خۆى لێ لادەدام . تا دواى سێ ساڵ بەم دێرە شیعرە نامەیێکم بە مۆبایل بۆ نارد ، دەڵێم :

عەزیز گەردى تۆ لەلاى من زۆر عەزیزى

ئێستاش نەمزانى لەسەرچى لە من زیزى.

وەڵامى نەدامەوە و مۆبایلەکەى لێ بلۆککردم.

لە ساڵ ٢٠١٦ دا ، د. محمد خدر مەولوود لە دیمانەیێکیدا لە گەڵم ، ئەم پرسیارەم لە بارەى خوێندنى باڵاوە لێ دەکات:

*ڕات بەرامبەر بە ئاستى زانستیى نامەکانى دکتۆرا و ماجستێر چییە؟

لە وەڵامدا دەڵێم:

لەگەڵ ڕیزم بۆ هەندێکیان، زۆربەى زۆرى نامەکانى ماجستێر و دکتۆراکان ، لاسايى و ئەرشییفین و پێداچوونەوەن و دەچنە ڕیزى ئامادەکردنەوە.. زۆربەى زۆریان هیچ گیروگرفتێکى زمانى کوردى و هیچ بابەتێک و یاسایێکى پێشتر باس نەکراو ناخەنە ڕوو و هیچ کێشەیێکى ئەدەبى و ڕەخنەیى و زمانەوانیى کوردیى چارەسەرناکەن… گیروگرفت و گریمانە لە زۆربەى زۆریاندا بەدى ناکرێت، کە مەرجى سەرەکییە لە نامەى ماجستێر و دکتۆرادا.

پاشان د. محمد لێم دەپرسێ:

*گەر داواتان لێ بکەم ناوى یێکێ لەوانە بهێنیت کە نامەکەیان لە ئاستێکى زانستیى بەرزدایە.

.. داواى ناوێکم لێ دەکەیت ، یەکسەر (عەزیز گەردى) م هاتە بیر. کارەکانى هەموو ڕەسەنن ، شتى تازەى دەستخستووە ، هەمووى ئەنجامى خۆیەتى و ئامادەکردن لە نامەکانیدا بەدى ناکرێت. زۆر گیروگرفت و لایەنى شاراوە و دژوارى کێشى شیعرى کلاسیکیى کوردیى چارەسەر کردووە و ڕوونى کردۆتەوە.. من بە (فەراهیدى) ى شیعرى کلاسیکیى کوردیى دادەنێم.

.

عەزیز گەردى قوتابخانە و ڕێباز و قۆناغێکە لە مێژووى ئەدەب و ڕۆشنبیریى کوردى ، کورد هەتا هەتایێ شانازیى پێوە دەکات.

٥ ـ ٦ ـ ٢٠٢٢